Stigmatisering door overgewicht: Wat te doen?
Stigmatisering door overgewicht werkt allerlei onhandige zaken in de hand. Het gewicht stigma zorgt er bijvoorbeeld voor dat artsen bij een probleem eerst denken aan overgewicht en dan pas denken aan alle andere zaken die er aan de hand kunnen zijn. Onderzoek laat zelfs zien dat mensen met overgewicht een slechtere behandeling krijgen dan mensen zonder overgewicht[1].
Volgens de WHO (World Health Organization) zorgt de stigmatisering voor discriminatie bij mensen met overgewicht of zelfs gewoon mensen die wat forser gebouwd zijn. Dit komt doordat mensen met een bepaald denkbeeld naar mensen met overgewicht kijken, hierdoor staan ze vaak negatiever tegenover mensen die last hebben van overgewicht[2].
Wat zijn eigenlijk de gemiddelde cijfers in Nederland
In Nederland is de gemiddelde kledingmaat voor vrouwen maat 42. In België en Duitsland is dit hetzelfde en in de VS is de gemiddelde kledingmaat voor vrouwen maat 44[3].
De gemiddelde lengte van Nederlandse vrouwen is 1.69 meter[4] en het gemiddelde gewicht is 79 kilo[5]. Dit betekent dat het gemiddelde BMI in Nederland 27,7 is. De gemiddelde vrouw heeft dus sowieso iets last van overgewicht, maar is nog niet obees. Het verklaart wel waarom veel vrouwen ontevreden zijn over hun gewicht.
Als je dus denkt dat je een groot probleem hebt zodra je boven de maat 40 uitkomt, dan weet je nu dat de meeste vrouwen dat “probleem” hebben.
Het stigmatiseringsprobleem komt vaak pas aan de orde wanneer je dus duidelijk bovengemiddeld zwaar bent. Mensen kunnen bijvoorbeeld denken dat je geen wilskracht hebt of dat je lui bent. Dit kan ervoor zorgen dat je net die ene baan niet krijgt of dat mensen opmerkingen maken over je gewicht, gewoon recht in je gezicht.
Gevolgen gewicht stigma
Uit onderzoek blijkt dat zo’n stigma en campagnes in de media (of zelfs het ideaalbeeld in de media) niet helpen tegen overgewicht, maar het alleen maar erger maken[6]. Het onderzoek laat zelfs zien dat gewichtsdiscriminatie een groter probleem is dan discriminatie op basis van etniciteit (het kleurtje van je huid om het zo maar te zeggen).
Deze tegenslagen door het gewichtsstigma zorgen vaak ook weer voor ongezondere eetgewoontes, zoals binge eating, en meer sociale en emotionele problemen.
Helaas kun je al vroeg in je leven last krijgen van dit stigma, zelfs als je altijd gezond was. Het zien van zo’n stigma kan namelijk ook gevolgen hebben. Sommige mensen krijgen bijvoorbeeld juist last van andere eetstoornissen in plaats van overgewicht.
Kinderen vanaf 3 tot 5 jaar kunnen al last hebben van een gewicht bias. Dit betekent dat ze al kunnen denken dat er iets mis is met mensen die last hebben van overgewicht. Dit kan ook problemen voor kinderen met een normaal gewicht veroorzaken, omdat ze dan bang worden om overgewicht te krijgen en dit op een ongezonde manier willen voorkomen.
Hoe vaker je geconfronteerd wordt met stigmatisering door je gewicht, hoe slechter mensen hierop reageren. Mensen gaan dit soort opmerkingen dan ook vaker internaliseren, dan ga je het dus geloven. Ideeën over luiheid en het gebrek aan doorzettingsvermogen ga je dan in gedachten bevestigen. Als je veel geconfronteerd wordt met het stigma, heb je gemiddeld ook vaker last van angsten, depressie en stress[7]. Ook kun je meer vijandigheid naar andere mensen ervaren[8].
Door wie word je gestigmatiseerd?
De bron van wie je stigmatiseringen krijgt is ook van invloed op hoe je omgaat met die emoties. Als vrienden je plagen met je gewicht heb je vaker last van ongezonde manieren om met negatieve emoties om te gaan dan als bijvoorbeeld je familie dit doet. Bij je familie probeer je er sneller iets aan te doen dan wanneer je vrienden dit doen. Zijn het leeftijdsgenoten op school? Dan is vaak het vermijden van die mensen een strategie om er minder last van te hebben[9], een hele logische oplossing.
Omgaan met gewicht stigma
Er zijn eigenlijk 2 manieren waarop de meeste mensen omgaan met het stigmatiseren. Ze proberen er wat aan te doen door af te slanken of ze worden juist supertrots op hun overgewicht[10]. Voor je gezondheid op de lange termijn is afslanken wel de slimmere oplossing.
Afslanken doe je in eerste plaats voor jezelf. Voor je eigen gezondheid en voor het tevreden zijn met het spiegelbeeld dat je aankijkt. Daarna doe je dit pas voor je omgeving en op het allerlaatst – of eigenlijk niet – voor onbekenden die last hebben van een vreemde kijk op mensen met overgewicht.
Dit is de eerste realisatie die je kunt hebben. Want als je dan in je reis naar een gezond gewicht iemand tegenkomt die een rotopmerking maakt, dan trek je je daar veel minder van aan. Je doet het voor jezelf, daarna pas voor iemand anders en jij mag er de tijd voor nemen die je nodig hebt.
Herken het stigma voor wat het is
Een van de handigste dingen die je voor jezelf kunt doen is weten dat dit stigma bestaat en het herkennen wanneer iemand je met dit stigma confronteert, zodat je opmerkingen en dergelijke langs je heen kunt laten gaan. Die persoon is helaas niet slimmer dan dat.
Je kunt ook voor jezelf opkomen, maar let erop dat sommige mensen gewoon niet voor rede vatbaar zijn. In dat geval kun je het laatste woord laten voor wat het is voor je eigen mentale gezondheid en die persoon trouwens ook.
Uit onderzoek blijkt dat mannen met overgewicht vaker dan vrouwen voor zichzelf opkomen. In winkels dienen mannen vaker een klacht in bij de manager wanneer personeel vervelend doet over hun gewicht. Of ze geven een “slimme” opmerking terug of er wordt een belediging terug naar de zender van het stigma gestuurd (bron 8).
Bepaal op welke manieren jij waardevol bent zonder je lichaam
Hoe je eruitziet zegt niets over wat je kunt. Schrijf daarom eens op op welke manier jij waardevol bent zonder dat je lichaam of uiterlijk hier een rol in speelt.
Dit is een goede manier om je zelfvertrouwen op peil te houden zonder jezelf te vergelijken met andere mensen. Daarbij kan dit je helpen om jezelf te ontwikkelen op een andere manier dan met voeding of sport, maar juist intellectueel. Misschien maak je dan opeens wel kans op die promotie.
Het helpen van andere mensen op je werk zorgt ook nog eens voor een grotere gunfactor. Onderzoek laat wel zien dat compensatiegedrag op andere gebieden, zoals extra sociaal zijn en dergelijke, vooral wordt gedaan door mensen die al vanaf kinds af aan last hebben van overgewicht (bron 8).
Omring jezelf met positieve mensen en berichten
Omring jezelf met positieve mensen en berichten. Mensen die je lichaam waardevol vinden en berichten over hoe mooi je bent. Berichten over goede zorg voor je lichaam en dat je lichaam niet iets is dat je wilt straffen.
Dit is ook een belangrijk onderdeel van de programma’s van ikveranderwel.
Onderzoek (bron 8) laat ook zien dat veel mensen met overgewicht uiteindelijk maar afslanken door onder het mes te gaan. Met het programma van ikveranderwel maak je onder andere gebruik van een virtuele maagband. Die zijn veiliger en ook effectief om af te slanken.
Daarnaast krijg je bij het programma van ikveranderwel 5 maanden lang begeleiding om op een gezonde manier af te slanken. Een manier die je helpt om met het stigma van overgewicht om te gaan en voor jezelf te kiezen. Om af te vallen voor je eigen gezondheid en niet omdat je denkt dat je baas je door je overgewicht geen promotie geeft.
Groetjes,
Bianca
[1] https://bmcmedicine.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12916-018-1116-5
[2] https://www.verywellmind.com/what-is-weight-stigma-1138201
[3] https://gemiddeldgezien.nl/gemiddelde-maat-vrouw
[4] https://gemiddeldgezien.nl/gemiddelde-lengte-vrouw?catid=0
[5] https://gemiddeldgezien.nl/gemiddelde-gewicht-vrouw?catid=0
[6] https://bmcmedicine.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12916-018-1116-5
[7] https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/oby.22126
[8] https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.454.1416&rep=rep1&type=pdf
[9] https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/ijpo.12453
[10] https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S147101530200096X