Is angst nu een goede of slechte raadgever?

Er wordt vaak gezegd dat angst een slechte raadgever is, maar is dit wel zo? Angst is een belangrijke menselijke emotie die je hebt om te overleven. Angst zorgt ervoor dat jij wegloopt als een situatie gevaarlijk wordt of dat je gaat vechten wanneer iemand je aanvalt. Dan heb je ook nog reële en irreële angsten, hoe goed zijn die voor je overleving? En wat heeft angst te maken met een paar kilo afslanken? In dit blog ga ik erop in.

Angst en overleving

Angst is de emotie die ons motiveert om te overleven. We hebben vijf strategieën die ons helpen met overleven, namelijk:

• Voorspelbaarheid (van gevaar)
• Preventie
• Oriëntatie op gevaar
• Inschatting van gevaar
• Snelle reactie (afhankelijk van de afstand tot het gevaar).

Hiervoor zijn je hersenen en lichaam hard aan het werk. In eerste instantie zijn je hersenen bezig met preventie, oriëntatie en als het gevaar dan gezien is komt er een inschatting en een reactie. Voor die reactie kan het ook nodig zijn dat je lichaam energie vrijgeeft. Die energie heb je dan bijvoorbeeld nodig om hard weg te rennen.

Dit kost je ook weer energie en als je dan niet meer bang bent krijg je honger.

Als je dan niet zo’n gevaar tegenkomt als waarvoor je letterlijk moet vechten of vluchten heb je toch dat energieverlies en die spanning in je lichaam die je dan kwijt wilt.

Bij voorspelbaarheid gebruiken we ook veel onze fantasie om te voorspellen wat er kan gebeuren in een bepaalde situatie. Dat is waar je een irreële angst voor een werkelijke angst kunt gaan aanzien.

De oriëntatie van de angst is het moment waarop je kunt bevriezen en waarop je helemaal gefocust bent op het gevaar en of het nu wel of geen echt gevaar is. Dit kost wel ontzettend veel energie. Dit is bijvoorbeeld zo’n stressvol moment waarop het heel raar is om daadwerkelijk te gaan vechten of wegrennen. Je kunt op dit soort momenten ook ontzettend schrikken van harde geluiden.

Vervolgens krijg je een actie, bijvoorbeeld eten of snel naar het toilet gaan op het werk om uit de spanning te komen.

Daarbij leren we van elk moment met gevaar hoe we erop reageren en hoe ons dat laat voelen. Als een bepaalde reactie goed voelt, komt dit in je geheugen als “de” actie om uit te voeren als je in een vergelijkbare situatie bent. Want wat eens geholpen heeft, kán de volgende keer weer helpen.

Op die manier kun je de gewoonte krijgen om bij irreële angst, waarbij je niet direct gaat vechten of vluchten te gaan eten. Omdat dat ooit goed heeft gevoeld[1].

Wat is het verschil tussen een reële angst en irreële angst?

Angst is dus nodig voor je overleving en is ontzettend instinctief. Ik heb bijvoorbeeld gehoord dat de angst voor de sabeltandtijger nog steeds in ons DNA zit. Dat zal tijdens de ijstijden het enige dier zijn geweest dat we met onze sociale capaciteiten niet de baas waren.

Een reële angst is een angst die je waarschuwt voor daadwerkelijk gevaar. Het is de angst die ervoor zorgt dat je ’s avonds laat niet alleen door de straat loopt. Het is de angst die ervoor zorgt dat je je huis op slot doet als je weggaat.

Een irreële angst is een angst die er eigenlijk niet toe doet. Het is bijvoorbeeld de angst dat je ontslagen wordt als je een keertje niet overwerkt. De angst dat je niet geaccepteerd wordt door je vrienden zoals je bent.

Dit zijn vaak sociale angsten. Natuurlijk hebben we die omdat we sociale dieren zijn en elkaar nodig hebben voor de “jacht”. In de moderne tijd is dit echter veel minder van belang en kun je je soms angstig maken of zorgen maken om zaken die helemaal niet levensbedreigend zijn.

Honger en emotie

Emoties doen verschillende dingen met je hongergevoel. Je hebt bijvoorbeeld meer honger tijdens woede en plezier dan tijdens angst en droevigheid. Vrouwen aten wel meer wanneer ze droevig waren en dat ging weer gelijkop met angst.

Bij reële angst ben je vaak ook in een situatie van direct gevaar en moet je direct actie ondernemen. Dan is er geen tijd om te eten.

Bij irreële angst heb je juist wel de tijd om je zorgen te maken en om niets te doen en om dit nare gevoel weg te eten. Hierdoor kan irreële angst zorgen voor overgewicht.

Angst en overgewicht

Angst is een emotie die vaak voor stress zorgt en stress zorgt op zijn beurt weer vaker voor overgewicht. Als je bepaalde angsten bijvoorbeeld weg-eet in plaats van aanpakt kan het ervoor zorgen dat je toch elke dag net iets te veel eet dan goed voor je lichaam is.

Door irreële angsten te overwinnen kun je dus al heel veel doen als je een paar kilo wilt afvallen.

Het overwinnen van angsten kan op meerdere manieren. Door bijvoorbeeld de angst te confronteren, door hypnotherapie en door kalmeringstechnieken, welk de hypnotherapeut jou uiteraard kan aanleren.

Vervolgens moet je een nieuwe gewoonte ontwikkelen met hoe je omgaat met bepaalde angstige situaties.

Angst en minder eten

Angst heeft ook invloed op hoe goed het je lukt om minder te eten. In een onderzoek waarbij mensen een dieet volgden werd ook onderzocht hoe angstig de proefpersonen waren. Hieruit bleek dat mensen die minder waren afgeslankt angstiger waren dan mensen die meer waren afgevallen.

Ook de mensen die omgingen met emotionelere mensen vielen minder af dan mensen die omgang hadden met minder emotionele mensen[2].

Hieruit blijkt dus weer dat het overwinnen van angsten je kan helpen om jouw gewichtsdoelen te behalen. Mensen die minder last hadden van angst hielden zich beter aan het dieet.

Angst en motivatie

Angst kan je ook juist motiveren om minder of juist gezonder te eten. Uit onderzoek blijkt dat niet het verlangen om slank te zijn, maar juist de angst voor overgewicht ervoor zorgt dat je voor de gezonde keuze gaat. Als je jezelf met overgewicht duidelijk kon voorstellen op het moment dat je de keuze moest maken tussen chocolade of een gezonde snack, werd er vaker gekozen voor de gezonde snack[3].

Dit kun je weer linken aan reële angst, namelijk dat overgewicht gevaarlijk kan zijn voor je gezondheid. Hierin moet je natuurlijk ook weer niet doorslaan en dan nooit meer een gram eten, maar het kan je helpen om die 2^e pizza te laten voor wat het is.

Angst een goede raadgever?

Angst kan in bepaalde situaties een goede raadgever zijn, mits je op een “normale” manier kunt reageren. Je wilt immers ook geen eetziekte krijgen vanwege angst voor overgewicht.

Zorgt angst er echter voor dat je meer eet terwijl het een irreële angst is? Dan kan het overwinnen van die angst al ontzettend veel doen om een paar kilo af te slanken. Je hoeft dan niet eens altijd bezig te zijn met de angst voor je gewicht, maar het kan gaan over allerlei andere angsten.

Heb je hulp nodig om af te slanken en zit angst je wellicht in de weg? Dan help ik je graag individueel of in een groep. Klik hier voor meer informatie.

Groetjes,

Bianca.

[1] https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnins.2015.00055/full

[2] https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.2044-8260.1991.tb00941.x

[3] https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/ejsp.816