Een tijdje terug kwam ik een plaatje tegen van een vrouw die voor de spiegel stond met een jurk aan. Op die jurk stond “ware zelf”. Op de achtergrond van het plaatje zag je de kledingkast met andere jurken en op die jurken stonden termen zoals “Twijfel over jezelf”, “Onwaardig” en “onzekerheid”. De vrouw keek in de spiegel en dacht: “Ik was altijd nerveus om deze te dragen, maar nu is het mijn favoriet”. Dit ging dus over de jurk “ware zelf”. Welke jurk draag jij over het algemeen? Je ware zelf of juist een die iets zegt over twijfel, waardigheid of zekerheid?
Wat is jezelf zijn?
Dan is het de vraag: wat is jezelf zijn? Deze vraag wordt wel eens verward met goed doen en hiermee bedoel ik dat je goed doet wat de mensen om je heen goed vinden. Zoals naar het vwo gaan in plaats van naar de havo, zoals een economische studie kiezen in plaats van kunst of verpleging.
Wanneer je jezelf bent maak je een integere keuze en hiermee bedoel ik dat je kiest wat het best past bij jouw kernwaarden. De kern van jezelf.
Soms is het namelijk niet mogelijk om jezelf te zijn. Als je bijvoorbeeld thuis een nudist bent en dat gewoon heel fijn vindt, ben je elke keer als je naar buiten gaat even minder jezelf omdat je kleding aan moet doen. In elke situatie is het dus belangrijk om de beslissing te maken om te doen wat het dichts bij jezelf is, dus niet per sé wat jij zelf precies bent, maar het moet er wel het dichts mogelijk bij in de buurt komen[1].
Waarom ben je jezelf niet?
Het gevaar van dit compromis dat je elke keer moet sluiten is dat je ook nadenkt over wat er van jou verwacht wordt in die situatie en om de goedkeuring te krijgen van de mensen om je heen om net iets verder weg van die kern van jou te kiezen dan mogelijk is. Je denkt bijvoorbeeld dat dit helpt voor het vinden van een goedbetaalde baan of het vinden van een partner die voldoende capaciteiten heeft om voor je te zorgen of iets dergelijks.
Die beslissing wordt dus beïnvloed door jouw overtuigingen over hoe de wereld werkt en hoe jij hierin functioneert. Hoe jij denkt dat mensen tegen je aan kijken als je iets van hen gedaan wilt krijgen. Je doet bijvoorbeeld net even wat zakelijker op een sollicitatiegesprek dan je zou zijn als je er echt werkt. Je past je kledingstijl aan wanneer de man of vrouw die je leuk vindt duidelijk op een bepaald type valt en je er dan meer op lijkt. Terwijl hij dan dus wellicht verliefd wordt op een versie van jou, die je helemaal niet bent.
Deze beslissingen vallen dus samen met het gevoel wat je over je ware zelf hebt. Je bent misschien onzeker over je uiterlijk, je voelt je waardeloos als jouw ware zelf er niet voor zorgt dat je die ene baan krijgt (die als je hem krijgt terwijl je niet je ware zelf bent écht gaat tegenvallen en voor stress gaat zorgen). Of je bent onzeker over hoe jouw enthousiasme over een bepaald onderwerp ontvangen wordt en twijfelt daardoor aan jezelf of je wel enthousiast moet zijn over dat onderwerp.
Dit hangt dus allemaal samen met die overtuigingen over de wereld en of jij goed genoeg bent om als je ware zelf in die wereld te bewegen.
Wat zijn de gevolgen van jezelf niet zijn?
In eerste plaats krijg je last van dissonantie[2]. Dissonantie is dat gevoel wat je krijgt als je iets doet waarvan je weet dat het niet goed voor je is of wat eigenlijk niet strookt met jouw overtuigingen over hoe jij je hoort te gedragen. Roken is bijvoorbeeld iets waar rokers dissonantie van kunnen krijgen, vooral als iemand ze erop aanspreekt dat je er eerder dood aan kunt gaan.
Om dit gevoel, wat een beetje lijkt op misselijkheid en wat ook wel het onderbuikgevoel wordt genoemd, weg te werken ga je vaak je mening aanpassen. Rokers doen dit bijvoorbeeld door tegen zichzelf te zeggen dat iedereen toch een keer doodgaat of dat stress ook niet gezond is.
Stel je eens voor dat je hier de hele dag mee bezig bent. Een onderbuikgevoel, want je doet iets wat eigenlijk niet jij is, en vervolgens dit moeten wegdenken. Super vermoeiend.
Door jezelf niet te zijn kun je problemen krijgen met het gevoel dat het leven allemaal maar nep is. Je kunt hier ontzettend cynisch van worden en last krijgen van negatieve gedachten. Dit kan weer leiden tot angsten en depressieve klachten.
Mensen kunnen hier heel verschillend op reageren, maar emotie-eten ligt zeker op de loer als je niet jezelf bent. In plaats van doen wat je echt wilt, zoals even een stukje hardlopen, ga je eten omdat je denkt dat de buurt het niet op prijs stelt als je even een stukje gaat hardlopen. Of misschien ga je maar niet zingen omdat je denkt dat je buren je dan raar vinden of wat dan ook. Het is heel jammer omdat je jezelf dan beperkt, terwijl dat nergens voor nodig is.
Wat zijn de gevolgen van jezelf zijn?
Jezelf zijn is ontzettend goed voor je. Uit onderzoek blijkt dat wanneer jij je gedraagt in lijn met je overtuigingen over jezelf en wie je bent en hoe jij je hoort te gedragen als jij je ware zelf bent dit je een gevoel van macht geeft[3]. Dit gevoel is een kenmerk van meer zelfvertrouwen.
Daarbij zullen mensen die met je omgaan dit ook respecteren en kunnen ze een beter oordeel vellen over wie jij bent en dus zullen mensen die beter bij jouw ware zelf passen met je omgaan in plaats van mensen die niet bij je ware zelf passen.
Jezelf zijn kan zelfs goed zijn voor het krijgen van leidinggevende functies[4]. Jezelf veranderen voor het beklimmen van die onzichtbare (en niet echt bestaande) sociale ladder helpt je dus voor geen meter.
Het zijn van jezelf geeft je leven ook meer betekenis en je bent meer tevreden[5]. Het is belangrijk dat je dit gevoel hebt, dat jouw leven zin heeft en ertoe doet, al is het maar voor jezelf. Door die kenmerken in je omgeving te laten zien die iets laten zien over wie jij bent krijg je dit gevoel[6].
Je hebt dus geen last meer van dissonantie en wanneer je een emotie-eter bent is de kans groot dat je dus veel minder eet. Want die rare onderbuikgevoelens die blijven lekker weg.
Die jurken met twijfels over jezelf, het gevoel van waardeloosheid en onzekerheid. Ik zou ze niet eens terug in de kast hangen. Gooi ze gewoon in de prullenbak, want je hebt er niets aan. Je hebt juist veel meer aan het zijn van je ware zelf. Je krijgt meer voor elkaar. Je voelt dat je leven betekenis heeft en je bent meer tevreden met hoe je leven gaat als je dingen doet die bij jou passen.
Uiteindelijk zijn de aanpassingen die je doet wanneer je niet jezelf bent gebaseerd op overtuigingen die je hebt over hoe andere mensen tegen je aankijken, maar kloppen die overtuigingen wel? Heb je het wel eens aan die andere mensen gevraagd? Is het antwoord nee, trek dan die outfit van je ware zelf eens aan en doe gewoon eens wat het beste bij jou past.
Heb je geen idee wie je ware zelf nu is? Heb je geen idee waar die grens van je te veel aanpassen of niet ligt en hoe jij je grenzen kunt aangeven als dit nodig is? Ik wil je hier graag mee helpen, want het heeft ontzettend veel voordelen voor je gezondheid en je gevoel van geluk.
Groetjes,
Bianca.
[1] https://psycnet.apa.org/buy/1997-38975-016
[2] https://artsresearch.uwaterloo.ca/~ksharpin/Ian_Publications/Personal_Projects_Happiness_and_Meaning.pdf
[3] https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0146167218771000
[4] https://heinonline.org/HOL/LandingPage?handle=hein.journals/armylaw2016&div=115&id=&page=
[5] https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1751-9004.2011.00401.x
